Indicators and Diagnostic Approaches for Dyslexia in Primary School Students
DOI:
https://doi.org/10.5281/zenodo.17163826Ключевые слова:
disleksiya, boshlang‘ich ta’lim, ingliz tili, AKT, multisensor yondashuv, erta diagnostika, logopedik ta’sir, fonetika va talaffuz, inklyuziv ta’lim, o‘qish-yozish ko‘nikmalari.Аннотация
Maqolada boshlang‘ich ta’lim bosqichida disleksiyani erta aniqlash va kompleks yondashuv asosida bartaraf
etishning nazariy hamda amaliy jihatlari yoritiladi. Tahlilda AKT, multimodal (multisensor) metodlar va inklyuziv ta’lim
muhitini birlashtirishning o‘qish, yozish hamda talaffuz ko‘nikmalariga ijobiy ta’siri asoslanadi. Diagnostika mezonlari sifatida
o‘qish tezligi, tovush-harf mosligi, matnni tushunish va imlo xatolarining tizimli bahosi taklif etiladi. Ishning yangiligi
shundaki,
u O‘zbekiston kontekstida (boshlang‘ich sinflarda ingliz tili) disleksiyaga xos fonetik-alifbo chalkashuvlarini
(masalan,
“sh–s”, “r–l”) aniqlab, ularni logopedik hamda AKT vositalari yordamida bosqichma-bosqich korreksiyalash
uchun amaliy yo‘riqnoma taklif etadi. Shuningdek, o‘qituvchi faoliyati uchun to‘rtta tizimli prinsip (integratsiya, resurs
tejamkor metodika, uzluksiz monitoring, interfaollik) asosida amaliy model bayon etiladi. Maqola inklyuziv sinf amaliyotida
ota-ona, logoped va pedagog hamkorligini mustahkamlash mexanizmlarini ochib beradi. Natijalar Yangi O‘zbekiston-
2030 ta’lim konsepsiyasi talablariga mos ravishda o‘quvchilarning nutqiy kompetensiyasini oshirishga xizmat qiladi.
Xulosa sifatida, erta tashxis, dalillarga tayangan intervensiya va kontekstga mos raqamli resurslar kombinatsiyasi disleksiyaning
sabab–oqibatlarini sezilarli kamaytirishi ko‘rsatiladi
Библиографические ссылки
1. Ehri, L. C., Nunes, S. R., Willows, D. M., Schuster, B. V., Yaghoub-Zadeh, Z., & Shanahan, T. (2001). Systematic
phonics instruction helps students learn to read: Evidence from the National Reading Panel’s meta-analysis. Review
of Educational Research, 71(3), 393–447. https://doi.org/10.3102/00346543071003393
2. Ritchey, K. D., & Goeke, J. L. (2006). Orton–Gillingham and Orton–Gillingham–based reading instruction: A review
of the literature. The Journal of Special Education, 40(3), 171–183. https://doi.org/10.1177/00224669060400030301
3. Florian, L., & Black-Hawkins, K. (2011). Exploring inclusive pedagogy. British Educational Research Journal, 37(5),
813–828. https://doi.org/10.1080/01411926.2010.501096
4. Melby-Lervåg, M., & Hulme, C. (2012). Is phonological skill important in learning to read? A meta-analytic review. Psychological
Bulletin, 138(2), 322–352. https://doi.org/10.1037/a0026744
5. Law, J., Garrett, Z., & Nye, C. (2004). The efficacy of treatment for children with speech/language problems: A
meta-analysis. Journal of Speech, Language, and Hearing Research, 47(4), 924–943. https://doi.org/10.1044/1092-
4388(2004/069)
6. UNESCO. (2017). A guide for ensuring inclusion and equity in education. Paris: UNESCO. https://unesdoc.unesco.
org/ark:/48223/pf0000248254
7. OECD. (2019). PISA 2018 results (Volume I): What students know and can do. Paris: OECD Publishing. https://doi.
org/10.1787/5f07c754-en
8. G‘oziyeva, S. T. (2025). Disleksiyani bartaraf etishdagi xalqaro va milliy tajribalar tahlili. Qo‘qon DPI. Ilmiy xabarlar,
4(C), 1262–1267. ISSN 3030-3958.
Загрузки
Опубликован
Выпуск
Раздел
Лицензия
Copyright (c) 2025 MAKTABGACHA VA MAKTAB TA’LIMI JURNALI

Это произведение доступно по лицензии Creative Commons «Attribution» («Атрибуция») 4.0 Всемирная.