Sharqiy mintaqalarda ajrimdan keyingi erkaklarning pxilogik holati: an’anaviylik va zamonaviylik o‘rtasida
DOI:
https://doi.org/10.5281/zenodo.16909646Ключевые слова:
ajrim psixologiyasi, normativ erkaklik modeli, gender stereotiplari, psixologik siqilish, ruhiy salomatlik, Sharq mentaliteti, psixologik yordamАннотация
Mazkur maqolada Sharqiy mintaqalarda, xususan, Markaziy Osiyo va O‘zbekiston hududlarida ajrimdan
keyingi erkaklarning psixologik holati an’anaviylik va zamonaviylik kontekstida tahlil qilingan. Ajrimning ijtimoiy, madaniy
va ruhiy jihatlari, erkak psixikasiga ta’siri hamda bu jarayonda yuzaga keladigan psixologik muammolar o‘rganilgan.
Ronald F. Levant tomonidan ishlab chiqilgan “Normativ erkaklik modeli”, Mahalik va Rochlenning gender rollar va psixologik
yordam olishga tayyorlik haqidagi tadqiqotlari, shuningdek, Bowenning oilaviy tizim nazariyasi asosida erkaklarning
ajrimdan keyingi emotsional siqilish sabablari yoritilgan. O‘zbekistonlik psixolog G. Yo‘ldosheva tomonidan taklif etilgan
oilaviy rekonstruksiya yondashuvi erkaklarning ruhiy salomatligini tiklash yo‘llari sifatida tavsiya etilgan. Shuningdek,
O‘zbekistonda va Sharqiy Osiyo mamlakatlarida ajrim ko‘rsatkichlarining dinamikasi, pandemiyaning ruhiy salomatlikka
ta’siri hamda psixologik yordam ko‘rsatish tizimining rivojlanish darajasi tahlil qilingan. Tadqiqot natijalari erkaklar
ruhiy salomatligining an’anaviy gender stereotiplari, ijtimoiy stigma va yordam so‘rash madaniyati bilan uzviy bog‘liqligini
ko‘rsatadi. Shuningdek, psixologik va ijtimoiy institutlar, mahalla tizimi, diniy maskanlar va nodavlat tashkilotlar o‘rtasidagi
hamkorlikni kuchaytirish zarurligi asoslab berilgan. Erkak ruhiy salomatligiga oid zamonaviy yondashuvlar va statistik
ma’lumotlarga tayanib ishlab chiqilgan ilmiy yechimlar O‘zbekiston va boshqa Sharq mamlakatlaridagi ijtimoiy siyosat
uchun muhim amaliy tavsiyalarni beradi
Библиографические ссылки
Levant, R. F. (1995). Toward the reconstruction of masculinity. Journal of Family Psychology. https://psycnet.apa.org/
record/1995-97524-008
Mahalik, J. R., Rochlen, A. B. (2006). Men’s Likelihood to Seek Help: Gender Role Conflict, Self-Stigma, and Previous
Counseling Experience. Counseling Psychologist, 34(2), 193–214.
S. Bulut, H. Dagtas,. The Psychology and Challenges of Men after Dıvorce. 2022. https://academicstrive.com/
OAJBSP/OAJBSP180064.pdf#:~:text=Both%20genders%20face%20some%20problems,to%20suffer%20from%20
economic%20problems
Abduqodirov, R. “Oilaviy psixologiya: asosiy nazariya va amaliyot.” Toshkent: Ma’naviyat nashriyoti, 2018. b-77
Yo‘ldosheva, G. (2020). Psixologik muammolarni oilaviy yondashuv asosida hal qilish. Toshkent: O‘zbekiston Milliy
universiteti nashriyoti. b-33
Bowen, M. (1978). Family Therapy in Clinical Practice. New York: Jason Aronson. https://murraybowenarchives.org/
books/family-therapy-in-clinical-practice/
A. Aliev, T.Taylor. (2020). Recommendations for Mental Health Reforms in Uzbekistan: A Policy Report. https://pmc.
ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC9295855/#:~:text=match%20at%20L341%20Stigma%20associated,Muslim%20spiritual%
and%20Russian%20biological
O‘zbekistonda ajrashishlar ko‘rsatkichi MDH bo‘yicha eng pastligi ma’lum qilindi /// https://kun.uz/news/2024/02/25/
ozbekistonda-ajrimlar-korsatkichi-mdh-boyicha-eng-pastligi-malum-qildi#:~:text=yilgacha%20bir%20oila%20
bo%E2%80%98lib%20yashaganlar,tashkil%20etmoqda
Reiko Otaki. (2024) Mental health of divorcees through divorce by mutual consent in Japan /// https://pmc.ncbi.nlm.nih.
gov/articles/PMC11284768/#:~:text=This%20analysis%20revealed%20that%20the,population%20in%20Japan%20
reported%20a
Загрузки
Опубликован
Выпуск
Раздел
Лицензия
Copyright (c) 2025 MAKTABGACHA VA MAKTAB TA’LIMI JURNALI
Это произведение доступно по лицензии Creative Commons «Attribution» («Атрибуция») 4.0 Всемирная.
